Antalya'da meslek odaları teleferik kazasının ardından lunapark ve tema parklara dikkati çekti

Antalya'nın Konyaaltı ilçesi Sarısu mevkisinde bulunan Tünektepe Teleferik Tesisi'nde 1 kişinin hayatını kaybettiği, 7 kişinin yaralandığı kazaya ilişkin TMMOB Makina Mühendisleri Odası ve TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Antalya şubelerince ortak basın toplantısı düzenlendi.

Elektrik Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Şaban Tat, mekanik, elektriksel ve hatta inşaat yoğunluğu yüksek tesiste meydana gelen kazanın kesin nedeninin tespit edilmesinin zaman alacağını belirtti.

Bilirkişinin gerekirse hesaplı ya da laboratuvar testleriyle destekli bulgular ile konuyu en kısa sürede aydınlatma yolunda adli makamlara özveriyle destek olacağına inandıklarını vurgulayan Tat, teleferik, asansör ya da diğer kaldırma ve iletme araçlarının dahil her türlü iş ekipmanının ilk ruhsatlandırılması, bakımları, periyodik ve özel kontrollerinin önemli olduğunu ifade etti.

Bakım ve periyodik kontrollerin kaza riskini hemen hemen yok denebilecek düzeye indireceğine dikkati çeken Tat, şöyle devam etti:

"Ruhsat aşamasında bir teleferik tesisinin teknik özelliklerinin, bakım ve tesis operatörlerinin yeterliliği ve sistem donanımlarının uygunluğunun sürekliliği ancak bakım ve periyodik kontrollerin eksiksiz yapılması ile mümkün olacağı gözden kaçmamalıdır. Teleferik gibi tesislerin bakımlarının ve kontrollerinin TS EN 1709 standardına göre yapılması gerekmektedir. Bu standartta tüm aksamlar ile ilgili kontroller belirtilmiştir. Bu tesislerin yapılması gereken aylık rutin bakımları dışında imalatçı firmanın belirlemiş olduğu dönemlerde yıllık ağır bakımları da yapılmalıdır. Hatta tesisin her gün çalışma öncesi ön kontrollerinin de tesis operatörleri tarafından yapılması gerekmektedir."

Tat, teleferik gibi tesislerde aylık bakımlarda tüm tahrik sistemi, frenler, makaralar, kasnaklar, makaralı zincirler, çekme askıları ve diğer birçok aksamın, yıllık ağır bakımlarda ise kaynak ve cıvata gibi bağlantı elemanlarının korozyon ile paslanma kontrolü yanında gevşeme durumlarının da kontrol edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

- "Tahribatsız malzeme muayenesi için gerekli aralıklar ilgili standartta tanımlıdır"

Kontrollerin gözle kontrol şeklinde olduğu gibi tahribatsız malzeme muayenesinin de bağımsız bir akredite muayene kurulu tarafından yapılması gerektiğini anlatan Tat, "Tahribatsız malzeme muayenesi için gerekli aralıklar ilgili standartta tanımlıdır. Hatta yıllık ağır bakımlarda en elverişsiz operasyonel yükleme koşulları altında tahrik sistemleri, fren ve diğer tanımlı ekipmanın testleri gerçekleştirilmelidir. Bu bakımlarda elektrik tesisatları, topraklama sistemleri ölçüm ve kontrolleri, yıldırımdan korunma sistemi kontrol ve ölçümleri, scada ve otomasyon sistemleri test ve kontrolleri yapılmalıdır. Ayrıca güvenlik fonksiyonları ve cihazları ile aynı zamanda sinyalizasyon ve otomatik kontrol cihazları da bu aşamada test edilmelidir." diye konuştu.

Tat, denetimlerin kamusal alanda hizmet veren akredite kurumlarca gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade ederek, şöyle konuştu:

"Tesislerin bakım ve kontrollerini gerçekleştiren mühendisler ilgili meslek odasından gerekli eğitimi almış ve belgelendirilmiş olmalı, bu durum meslek odalarınca gözetim altında tutulmalıdır. Birçok kaldırma-iletme makinesinin periyodik kontrolünün kim tarafından yapılacağına dair bir mevzuat mevcuttur. Ancak teleferik gibi yoğun mekanik ve elektriksel yoğunluğa sahip tesislerin periyodik kontrolünde görev alacak personelin niteliği ve bunun kontrolü konusunda bir mevzuat mevcut değildir. Gerekli düzenlemeler acilen yapılmalıdır. Lunapark, tema park gibi özellikle yaz aylarında yoğun tercih edilen eğlence tesislerinde de riskli makinalar mevcuttur. Bu cihazların bakım periyotları titizlikle takip edilmeli. Periyodik kontrollerinin yapılması konusunda hassas davranılmalıdır.

- "Yasal düzenlemelerin geç kalınmadan yapılması gerekiyor"

TMMOB Makine Mühendisleri Odası Antaya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca ise teleferiklerde olduğu gibi bahar ayları ve yazla birlikte kullanımları artan lunaparklar, oyun ve tema parklardaki ekipmanlarında da bakım ve periyodik kontrollerinin önemli olduğunu belirtti.

Atmaca, teleferik gibi mekanik ve elektriksel yoğunluğu çok fazla olan tesisler için bu bakımın yetkin kişiler tarafından yapılması gerektiğini kaydetti.

Proje yapmanın, üretmenin, montajını yapmanın özel sektörün işi olduğunu anlatan Atmaca, "Proje özel sektörün olabilir ancak denetim söz konusu olduğunda bu piyasanın insafına bırakılamaz. Denetim kamusal alanda kalmalı. Bu kazaların önlenmesindeki başlıca unsur bu olacak. Yasal düzenlemelerin geç kalınmadan yapılması gerekiyor." ifadelerini kullandı.

Atmaca, Türkiye'deki birçok teleferik tesisindeki bakım ve periyodik kontrollerinin istenmeyen kazaların önüne geçilmesi için tesis işletmeleri tarafından tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.