Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun 20. Başkanlar Kurulu Toplantısı, video konferans ortamında gerçekleştirildi. Türkiye genelinde 8 gazeteciler federasyonu ile 73 gazeteciler cemiyeti başkan ve temsilcisinin katıldığı TGK Başkanlar Kurulu toplantısında, basın/medya sektöründeki son gelişmeler, koronavirüsün sektöre etkileri, sorunlar ve çözüm önerileri tartışıldı.
TGK Genel Başkanı Nuri Kolaylı Başkanlığında saat 14.00’de başlayan ve yaklaşık 3 saat süren Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun 20. Başkanlar Kurulu’nda gündeme gelen şu sorunların kamuoyu ile paylaşılması kararlaştırıldı;
1. KORONAVİRÜS’ÜN MEDYA’YA ETKİSİ
Medya kuruluşlarının, özellikle de yerel basının ilan ve reklam gelirleri, koronavirüs salgını ile birlikte kelimenin tam anlamıyla durma noktasına geldi. Basılı gazetelerin tiraj gelirleri yüzde 60 ile yüzde 80’lere varan oranlarda geriledi.
Bu süreçte firmalar reklamları tamamen durdururken, Basın İlan Kurumu üzerinden alınan resmi ilanlar da, icra ve ihale ilanlarının yayınlanmaması sonucu yüzde 70’lara varan oranlarda azaldı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Basın İlan Kurumunca yerel gazeteler için alınan kolaylaştırıcı karar ve önlemler sonucu yerel basın bir nebze de olsa nefes almıştır. Ancak, Basın İlan Kurumu’nun görev ve yetkilerini aşan, Maliye Bakanlığınca alınabilecek önlemler vardır. Örneğin; Medya sektöründe faaliyet gösteren gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber siteleri için Maliye Bakanlığı aracılığı ile “hibe ve kredi” sağlanmalıdır. Corona süreci mağduru medya kuruluşlarına banka sicil durumuna bakılmaksızın yüzde 50’si hibe, yüzde 50’si faizsiz kredi olmak üzere maddi kaynak sağlanabilir.
Ayrıca, medya kuruluşlarının birikmiş SGK ile diğer vergilerinde indirim yapılabilir, indirim sonrası hesaplanacak borç taksitlendirilebilir.
Gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber sitelerinde görev yapan basın çalışanlarına ve diğer basın kartı sahibi gazetecilere, faizsiz kredi verilebilir.
Televizyon kuruluşlarından alınan uydu bedellerinde indirim yapılarak taksitlendirilebilir, RTÜK payları bir süre alınmayabilir.
Yerel basın kuruluşları, belediyeler ve kamu kurumları tarafından ilan ve reklamlarla desteklenebilir. THY, Vakıfbank, Ziraat bankası ve kamu ilanları yerel medyaya yönlendirilebilir, ayrıca bakanlıklar ücretli Kamu Spotu ve Zorunlu Yayın desteği verebilir.
2. DAĞITIM SORUNU
Gazeteler ülkemizde uzun yıllar çeşitli firmalar tarafından bayilere dağıtılmış ve okurlarına ulaşmıştır. Ancak yıllar içinde dağıtım firmalarının kapanmasıyla, günümüzde tek bir firma kalmıştır. Gazetelerin tamamının tek bir firma tarafından dağıtılması, sektörde tekelleşmeye neden olmuş, tekelleşme de çeşitli sorunları beraberinde getirmiştir.
Serbest fiyat belirlemeden, dağıtım yüzdesi dışında maktu para talebi, dağıtımdaki keyfiliğe kadar yaşanan tekelleşmeden kaynaklı sorunlar incelenmelidir.
Sorun, dağıtım yapan firma sayısının arttırılmasıyla veya en azından yerel gazetelerin kamu tarafından kurulacak bir organizasyon tarafından dağıtılmasıyla çözümlenebilir.
3.BASIN ÇALIŞTAYI
Türk basını, başta gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’ olmak üzere pek çok konuda yasal düzenlemeye ihtiyaç duymaktadır.
Basının bu sorunları ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri geniş katılımlı toplantılar dizisiyle ele alınmalıdır. Bu amaçla, İletişim Başkanlığı'nın öncülüğünde; Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu'nun ve gerçekten gazetecileri temsil eden meslek örgütlerinin katılımıyla Türkiye genelinde Basın Kurultayı / Çalıştayı düzenlenerek, bütün sorunlarımızı ve çözüm önerilerini ortaya koymalıyız.
4. İNTERNET YASASI
Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu, Internet Yasası’nın zaman geçirilmeden çıkarılması konusunda ısrarcıdır. Teknolojinin hızla gelişimi ve internet ağının hemen hemen her noktaya ulaşması ile birlikte, internet haberciliği büyük bir gelişim göstermiştir. Özellikle coronavirüs sürecinde doğru, hızlı ve tarafsız haberciliğin önemi ortaya çıkmıştır. Sosyal medyada birçok sahte belge ve haber kamuoyunu yanlış yönlendirirken, kurumsal internet haber siteleri tarafından gerçek haberler anında Türk halkına ulaştırılmıştır.
Bu süreçte yasal boşluktan kaynaklanan sorunlar, her geçen gün daha da artmaktadır. İstihdam sağlayan, gerçek anlamda habercilik yapan ve kurumsallaşan internet haber siteleri desteklenmeli, bu kurumlarda habercilik yapan meslektaşlarımız da yeni düzenleme yapılarak gazeteci sayılmalıdır.
Bu amaçla Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu tarafından “İnternet Yasası Komisyonu” ve “Yeni Medya Komisyonu” oluşturma kararı alınmıştır. Komisyon üyelerinin kısa sürede belirlenmesi ve en geç Haziran ayında çalışmaya başlamaları hedeflenmektedir.
5. GAZETECİLERİN YIPRANMA HAKKI
Anayasa Mahkemesinin “basın çalışanlarının yıpranma hakkına ilişkin” 25 Aralık 2019 tarihli iptal kararı ile, “yıpranmada basın kartı sahibi olmakla olmamak” arasında fark kalmamıştır. Aksine, ağır ve yıpratıcı koşullar altında çalışan tüm gazeteciler için sosyal güvenlik hakkı olarak tanınmış olması gereken fiili hizmet süresi zammı ortadan kalkmıştır. Bu durumda TBMM, 14 Kasım 2020 tarihine kadar, gazetecilerin fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi için yasama organı olarak “kanuni” düzenleme yapmalıdır. Aksi takdirde gazeteciler için fiili hizmet süresi zammından yararlanma hakkı ortadan kalkmış olacaktır.
Gazetecilik mesleği basın kartı sahibi koşuluna bağlı olmadan yapılan ağır ve tehlikeli bir iş olarak kabul edilmeli, basın kartı sahibi ve sahipsiz gazetecilerin anayasal sosyal güvenlik hakkının sonucu olan fiili hizmet süresi zammı geri verilmelidir.
6. BASIN KARTLARI
Basın mesleğinin önemli bir göstergesi olan “basın kartları”nın dağıtımında çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Bazı meslektaşlarımızın basın kartları uzun süredir teslim edilmezken, mesleğe yeni başlayan ve bekleme süresinin tamamlayan bazı genç meslektaşlarımız basın kartlarını alamamıştır.
Basın kartı dağıtımındaki sorunların ortadan kaldırılarak, basın kartlarının zaman geçirilmeden hak sahibi meslektaşlarımıza ulaştırılması gerekmektedir.
Basın kartları yönetmeliği yeniden ele alınmalı; komisyonun oluşumu dahil, basın mensuplarının ihtiyaçlarını gözönüne alan ve katılımcı bir yaklaşımla gözden geçirilmelidir.
SON OLARAK;
Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu'nu oluşturan federasyon ve cemiyet başkanları olarak; Tam 101 yıl önce bağımsızlık yürüyüşünü başlatan Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını özlem, minnet ve rahmetle anıyor, tüm ulusumuzun 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramını kutluyoruz.
Ayrıca, yaşadığımız zorlu süreçte Kovid 19 ile mücadelede kahramanca savaşan sağlık çalışanlarımıza minnetlerimizi sunarken, bu süreçte 24 saat özveriyle görevlerini sürdüren meslektaşlarımıza şükran, teşekkür ve başarılar diliyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
