Bir mal veya hizmet satın aldığınızda, satın aldığımız mal veya hizmetlerle ilgili sonradan bir sorun (Ayıp) ile karşılaşmamız halinde, mağduriyetlerimizin, maddi zararlarımızın giderilmesi amacıyla, tüketici hakem heyetlerine başvuru yapmamız gerekiyor. Başvuru sırasında dikkat etmemiz gereken konularda, sizleri bilgilendirmek istiyorum.
Tüketicilerimiz, maddi zararlarının tazmini, onarım veya değişim için öncelikle mal veya hizmeti satın aldıkları işletmeler ile irtibata geçmelidir. Taleplerinin geri çevrilmesi halinde, satın aldığımız mal veya hizmetlerin parasal tutarına bağlı olarak Tüketici Hakem Heyetlerine başvuruda bulunulmalıdır.
Satın aldığımız bir mal veya hizmetin “ayıplı mal” ya da “ayıplı hizmet” olması halinde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, satın alınan mal veya hizmetin “ayıp” şartına bağlı olarak, tüketicilerin maddi zararlarını tazmin edici, onları koruyucu önemli düzenlemeler içermektedir.
Bu yasal haklar, sözleşmeden dönme yani mal ya hizmeti iade ederek ödenen bedeli geri alma, ücretsiz onarım hakkı, değişim ya da aynı fiyatlı başka bir mal ve hizmeti alma ve fiyatta indirim hakkı olarak sıralanıyor. Tüketicilerimiz, bu dört seçimlik haklardan birini kullanarak, maddi zararlarının tazminini talep edebilirler.
2022 YILINDA YAPILACAK BAŞVURULARDA PARASAL SINIRLAR NEDİR?
Ayıplı mal ve hizmetlere ilişkin uyuşmazlıklarda, satın aldığımız mal veya hizmetlerin KDV dahil tutarlarına bağlı olarak, başvuruda bulunabileceğimizi yetkili merciler belirlenmektedir. Buna göre, 2022 yılında İlçe Kaymakamlık Tüketici Hakem Heyetlerine yapılabilecek başvurularda parasal sınır KDV dahil 10.280.- TL, İl Ticaret Müdürlükleri bünyesindeki İl Tüketici Hakem Heyetlerine yapılabilecek başvurularda parasal sınır ise KDV dahil 15.430.- TL’dir. Satın aldığımız bir mal veya hizmet için ödediğimiz KDV dahil tutar 10.280.-TL’yi aşıyor, 15.430.- TL’yi aşmıyor ise İl Tüketici Hakem Heyetine başvuruda bulunmalıyız.
KDV dahil 15.430.- TL’yi aşan uyuşmazlıklarda ise önce arabulucuya gidilmesi, arabulucuda uzlaşı sağlanamaması halinde, Tüketici Mahkemelerine başvuru yapılması gerekiyor.
NEREDEKİ TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU YAPILMALIDIR?
Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin (İkametgâhının) bulunduğu veya tüketici işleminin gerçekleştiği yani alışverişin yapıldığı, mal ya da hizmetin satın alındığı, sözleşmenin düzenlendiği yerdeki Tüketici Hakem Heyetine yapılmalıdır. Başvurular, tüketici hakem heyetlerine bizzat gidilerek yazılı başvuru şeklinde yapılabileceği gibi, e-devlet üzerinden (tüketici portalından) elektronik ortamda ve posta yoluyla hiçbir ücret ödemeden gerçekleştiriliyor.
BAŞVURUDA NELER BELİRTİLMELİDİR?
Yapılacak başvurularda, uyuşmazlığın parasal tutarı ile talebinizin ne olduğu “Ücretsiz onarım, bedel iade hakkı gibi” mutlaka belirtilmeli, fatura, servis fişi veya firma ile yapılan yazışmalar, mesajlar gibi ispat edici belgeler başvuruya ek yapılmalıdır. Başvurularda, bu tür eksikliklerin olmamasına özen gösterilmelidir.
SATIN ALDIKTAN SONRA ZAMAN AŞIMI SÜRESİ NE KADAR?
Yürürlükteki 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri gereğince, teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul ediliyor. Bu durumda, malın satış anında ayıplı olmadığının ispatı satıcıya ait oluyor.
Yasadaki genel zaman aşımı süreleriyle (2 yıl, 5 yıl veya 1 yıl gibi) firmaların sattıkları mallara tanıdığı ek garanti süreleri saklı kalmak şartıyla, satın aldığımız mallarda teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içerisinde ortaya çıkan ayıplarda iade, ücretsiz onarım, değişim veya bedel indirimi gibi tüketicilerin seçimlik haklarını kullanmasında, tüketiciler lehine yasal düzenleme bulunmaktadır. Satıcıların ya da satış görevlilerinin, satış esnasında ifade ettikleri değişim ya da garanti sürelerine ilişkin sözlü beyanları, yasal açıdan geçerli bulunmamaktadır.
Yararlı olması temennisiyle, güzel bir yeni yıl diliyorum. Saygılarımla.
Levent Küçük
Genel Başkan
Tüketiciler Derneği (TÜDER)